Gastschrijver Monique Bronkhorst bezocht een community in een verlaten dorp in Spanje. Ze maakte de reis om op onderzoek te gaan voor haar roman De Gierenvallei. Voor VolleMaanKalender.nl beschreef ze haar ervaring!
Maak van 2025 jouw jaar ✨ zoek je nog een agenda of scheurkalender? - Maan Agenda 2025 - Maan Scheurkalender 2025 - Happinez Agenda 2025 - Happinez Scheurkalender 2025 -
‘Ga dan mee naar het dorpsfeest van Aulás’, zei mijn zus. ‘Daar komen veel mensen uit andere verlaten dorpen. Dat is leuk voor je boek.’ Op dat moment was ik nog volop bezig met het onderzoek voor mijn nieuwe roman De Gierenvallei. Het verhaal van deze roman speelt zich af in precies zo’n dorp als Aulás, het Spaanse gehucht waar mijn zus vijfentwintig jaar geleden naartoe verhuisde. Ze was er een van de pioniers die het dorp weer nieuw leven inbliezen nadat het decennia had leeggestaan. Haar ervaringen waren een inspiratiebron voor mijn roman.
Inhoud
Verlaten dorpen
Misschien moet ik je eerst iets over verlaten dorpen vertellen. Er zijn honderden van die dorpen op het Spaanse platteland. Sommige zijn nog redelijk intact. Anderen zijn niet meer dan een groep ruïnes. De oorspronkelijke bewoners zijn naar de steden getrokken in de hoop op een eenvoudiger bestaan, want de meeste van deze dorpen liggen nogal afgelegen. Elektriciteit of stromend water is er meestal niet en de weg ernaartoe is alleen in de zomer begaanbaar, mits je een auto met vierwielaandrijving hebt.
De meeste van deze dorpen zijn nog steeds onbewoond. De daken van de 16e-eeuwse huizen storten in onder het gewicht van de leistenen en bomen en struiken schieten op tussen de oude tegelvloeren. Maar in een paar van deze dorpen zijn weer nieuwe bewoners neergestreken. Zij nemen hun intrek in de minst vervallen huizen, herstellen de daken en onderhandelen met de gemeente over basisvoorzieningen zoals een goede toegangsweg en stromend water.
Het ritme van de natuur bepaalt de indeling van dag, week of maand.
Waarom wonen in een verlaten dorp?
Voor mijn nieuwe boek sprak ik met verschillende pioniers en ik vroeg hen waarom ze een tochtige bouwval tussen de ruïnes verkozen boven een comfortabeler leven in een bewoonbaarder deel van het land. In die gesprekken hoorde ik verschillende redenen:
- een verlangen naar een zelfvoorzienend leven, een leven ‘off the grid’;
- het verkleinen van je milieufootprint door zo duurzaam mogelijk te leven met wat de natuur te bieden heeft;
- onthaasten en het opruimen van mentale spinnenwebben op een plek waar het zo donker is dat je miljoenen sterren aan de hemel ziet;
- de vrijheid om dromen waar te maken en bijvoorbeeld een huis te bouwen van stro of in een tipi te gaan wonen;
- een alternatief voor de veeleisende maatschappij;
- het zich bevrijden van een hypotheek en vaste lasten.
Veel mensen die ik sprak hadden het gevoel niet te passen in de huidige samenleving. Zij voelen zich niet thuis bij de hectiek van werk, sociale omgang en de veelheid aan informatie die over ons wordt uitgestort.
In zo’n verlaten dorp is het leven overzichtelijker. Het ritme van de natuur bepaalt de indeling van dag, week of maand.
Leven in een community
De nieuwe bewoners vormen meestal een hechte community. Door het gebrek aan basisvoorzieningen zijn ze erg op elkaar aangewezen. Ze nemen boodschappen voor elkaar mee en bieden een helpende hand wanneer er weer eens een auto vastloopt in de modder of er een dak moet worden gerepareerd. In sommige dorpen is er zelfs een gemeenschapshuis waar elke dag gezamenlijk gekookt en gegeten wordt en gasten kunnen logeren. In dorpen met stromend water zijn er soms publieke douches die zijn aangesloten op zonneboilers.
Ook werken de bewoners vaak samen aan het herbouwen van de huizen, de dorpskerk of ze zetten samen een schooltje op. Vooral in dorpen waar nog niet zo lang mensen wonen, is de saamhorigheid groot.
Er zijn veel gezamenlijke activiteiten, zoals het bouwen van een zweethut, yogalessen in de openlucht of een workshop flamenco dansen. Er is meestal een grote gezamenlijke groentetuin en in veel dorpen trof ik een loslopende ezel, een koppel kippen, geiten en zelfs een varken.
Selectie van nieuwe bewoners
Als je zo op elkaars lip woont, dan is het wel belangrijk dat je het een beetje met elkaar kunt vinden en dat je allemaal ongeveer hetzelfde doel nastreeft. Meestal is er dan ook een soort van selectieprocedure voor nieuwe bewoners. Die moeten bereid zijn de handen uit de mouwen te steken, zich sociaal opstellen en van plan zijn er jaarrond te gaan wonen. Groepen jongeren die er een paar weken komen blowen en drinken zijn er niet welkom. Soms moeten nieuwe bewoners geld inbrengen voor gezamenlijke voorzieningen of moeten ze beloven duurzaamheidsdoelen te onderschrijven.
Een belangrijk onderdeel van de community is de dorpsvergadering. Daar worden de uitdagingen van het dorp besproken en dat leidt vaak tot verhitte discussies. De meeste conflicten gaan over de beschikbaarheid van water. Vrijwel elk dorp kampt met een tekort aan water, vooral in de zomer. Veel water gebruiken of water verspillen wordt niet getolereerd. Juist omdat de bewoners zo op elkaar aangewezen zijn, valt ook sneller op wie veel en wie weinig water gebruikt. Een groentetuin kost veel water en een bewoner die de sproeier vergeet uit te zetten kan rekenen op commentaar van de buren.
Dorpsfeest
Ook in het dorp van mijn zus konden en kunnen de spanningen flink oplopen. Maar in het najaar, als de feestdag van de beschermheilige van het dorp nadert, dan is er weer volop eensgezindheid.
Inmiddels is het dorp gegroeid en gemoderniseerd. Net als in een gewoon dorp heeft ieder zo zijn eigen beslommeringen en worden er nauwelijks nog gezamenlijke activiteiten georganiseerd. Samen koken en samen eten is er al lang niet meer bij, maar als de datum van het dorpsfeest nadert is alles weer even als vanouds.
De voorbereidingen voor het feest beginnen vaak weken van tevoren en brengen de dorpelingen weer bij elkaar. Vaste en tijdelijke bewoners, ouderen en jongeren: samen bouwen ze aan een podium voor muziek en theater, zetten ze een kooktent op om alle gasten drie dagen lang van eten te voorzien en richten ze een buitenbar in. Ze verzamelen hout voor het kampvuur, oefenen hun bijdrage aan het theater en stemmen hun muziekinstrument.
Op de dag van het feest zitten ze schouder aan schouder op dikke boomstammen rond een enorm vuur. Ze slaan op de bongo’s, zingen Spaanse liederen en voeren theater op voor de gasten. In koekenpannen met de diameter van een kleine trampoline, maken ze paella voor meer dan honderd mensen. De gasten feesten de hele nacht door of slapen in hun auto of op zolders in een lange rij, want de volgende dag doen ze het hele feest nog eens dunnetjes over voordat ze weer de berg af hobbelen.
In 2016 ben ik eindelijk eens meegegaan naar het dorpsfeest en toen ik daar op het dorpsplein zat, meewiegend op het ritme van de trommels terwijl de zon de bergen in de verte rood kleurde, dacht ik: dat heb je niet in Nederland.
Dit gastartikel is geschreven door Monique Bronkhorst. Haar roman De Gierenvallei gaat over de kansen en uitdagingen van het leven in zo’n community. Monique debuteerde in 2016 met Lena, een roman over de bestraffing van landverraders na de Tweede Wereldoorlog. In haar romans wil Monique laten zien dat de manier waarop iemand tegen het leven aankijkt, afhangt van het gekozen perspectief. In haar blog op www.boekjeopenoverschrijven.nl deelt zij haar ervaringen over het schrijven van romans.
De redactie van VolleMaanKalender.nl brengt je iedere keer weer de leukste updates op het gebied van astrologie, leven met de maan en spiritualiteit. Tips? Stuur een mail!
