Bij Natasja begon de overgang al voor haar veertigste. Zo kwam ze in een rollercoaster van veranderingen, zowel lichamelijk als mentaal. In dit artikel deelt ze wat je waarschijnlijk nog niet wist over de overgang… Een open en eerlijk verhaal.
Dit artikel is geschreven vanuit eigen ervaring. Ik ben geen arts o.i.d. Voor medisch advies of een medische check-up raad ik je altijd aan om naar de huisarts, gynaecoloog of overgangsconsulente te gaan.
Je hebt er vast weleens iets over gelezen: de overgang. Als je nog ergens in de 20 of 30 bent, lijkt het nog allemaal ver van je bed. En je zult je er waarschijnlijk pas in verdiepen (heel logisch) wanneer het eenmaal zover is. Ik associeerde de overgang altijd met vrouwen die ergens in de 50 waren en weleens last hadden van opvliegers en stemmingswisselingen. Nooit had ik gedacht of er rekening mee gehouden dat het ook voor je 40e zou kunnen gebeuren. Als je (net zoals ik) het internet gaat afstruinen, lees je vaak over de overgang in verband met de ‘standaard’ klachten zoals nachtzweten (opvliegers), slecht slapen en onregelmatig bloedverlies, en dat dit volgens het gemiddelde pas rond je 45e begint.
Maar wat nou als de overgang veel eerder begint, bijvoorbeeld voor je 45e of zelfs 40e levensjaar? Zoals bij mij, al op mijn 37e, of misschien nog eerder, terwijl je nog een kinderwens hebt?
Veel van mijn vriendinnen zijn iets ouder, hebben al kinderen, of zijn veel jonger en houden zich daar nog helemaal niet mee bezig. Het onderwerp was voor mij dus niet zo actueel in mijn omgeving, maar ik heb zeker een jaar rondgelopen met beginnende klachten, zonder te weten dat dit met de overgang te maken had. Achteraf wenste ik dat iemand mij hier meer over had verteld, dat het bespreekbaarder was, en dat ik eerder naar de signalen van mijn lichaam had geluisterd.
Want de overgang is eigenlijk ook een soort transformatie. Als vrouw ga je zowel fysiek, mentaal als spiritueel door een diepgaand proces van verandering. Je wordt gedwongen om naar binnen te keren en los te laten wat te veel is.
Deze transformatie kwam bij mij eigenlijk bovenop mijn spirituele ontwikkeling. Of misschien liep het wel samen. Achteraf ben ik daar misschien wel dankbaar voor, maar op het moment zelf zou je willen dat het stopt. Je herkent jezelf soms niet meer en moet je ‘oude ik’ loslaten om in een compleet nieuwe fase van je leven terecht te komen.
In de oudheid werd je als vrouw afgedaan, ingeruild of weggedaan wanneer je in de overgang kwam of niet meer vruchtbaar was. Helemaal los van de psychische en mentale klachten die erbij kwamen kijken, wat het voor een vrouw vanaf haar 40e vaak zwaar maakte. Je werd niet begrepen en kon er niet over praten.
Gelukkig is dat in onze westerse wereld nu anders. De overgang wordt steeds meer gezien als een transformatieproces waarin vrouwen anders uitkomen, vaak sterker en zelfverzekerder dan voorheen. Als je de overgang aan een maanfase zou moeten toebedelen, dan is het de afnemende maan. Dit is de fase na de volle maan, richting de nieuwe maan, waarin je loslaat wat je niet meer dient, opruimt en ruimte maakt voor een nieuw begin of fase.
En dat is wat de overgang uiteindelijk ook doet: je betreedt een hele nieuwe levensfase.
Wat is de overgang?
De overgang is de periode waarin je van je vruchtbare naar je onvruchtbare fase gaat. Het is letterlijk de overgang van vruchtbaarheid naar onvruchtbaarheid. Je kunt het zien als een tweede, lange puberteit, maar dan als volwassene. Deze periode kan in totaal wel tien jaar duren. Vaak worden de termen perimenopauze, menopauze en postmenopauze door elkaar gehaald of verward.
In de juiste volgorde:
De perimenopauze is eigenlijk de eerste fase waarin er veranderingen in je hormoonhuishouding beginnen. Je lichaam geeft aan dat je ‘eicelvoorraad’ begint op te raken. De productie van oestrogeen in je eierstokken neemt af, waardoor je hormonen gaan schommelen en je steeds meer klachten krijgt die bij de overgang horen. Je eierstokken beginnen in deze periode steeds minder te werken en verschrompelen langzaam.
Deze periode kan voor sommige vrouwen wel tien jaar duren. In de perimenopauze werkt je lichaam toe naar het moment van je laatste menstruatie (de menopauze).
Oestrogeen is het vrouwelijke hormoon dat je menstruatiecyclus reguleert. Het zorgt elke maand voor de rijping van je eicellen in de eierstokken.
De menopauze betekent letterlijk ‘laatste menstruatie’. De perimenopauze is de fase hiervoor, waarin je alle klachten kunt ervaren die bij de overgang horen. Deze fase duurt meestal het langst, maar dat verschilt per vrouw. Je bent officieel in de menopauze wanneer je een jaar lang niet meer ongesteld bent geweest.
De postmenopauze is de fase nadat je laatste menstruatie is geweest. Je eierstokken maken nu geen hormonen meer aan en je eicellen zijn op. In deze periode kun je nog lichte overgangsklachten ervaren. Je lichaam heeft tijd nodig om zich aan te passen en zoekt naar een nieuw evenwicht.
Vroege overgang en kinderwens
Wat ik ontzettend heb gemist tijdens mijn zoektocht naar informatie over de overgang, is hoe je hiermee omgaat als je op jonge leeftijd in de overgang zit, maar nog een kinderwens hebt. Je bent niet per direct onvruchtbaar wanneer je in de overgang zit, maar wanneer je geen partner of stabiele relatie hebt, zoals ik, kan het lastig zijn om hier iets mee te doen. Er zijn wel opties, zoals je eitjes laten invriezen of zwanger worden via een donor, maar dat vereist vaak een goed gevulde portemonnee. Zoals ik eerder al beschreef, kunnen de psychische klachten tijdens de overgang intens zijn, vooral als je kinderwens onvervuld blijft. Dit brengt een heel ander verwerkingsproces met zich mee, en het is belangrijk om hier hulp voor te zoeken. Probeer erover te praten en maak het bespreekbaar, zodat je omgeving weet waar je mee worstelt en je kan ondersteunen.
Leeftijd overgang
De leeftijd waarop de overgang begint, ligt gemiddeld rond de 45 jaar. Maar negeer dit niet als je jonger bent, zoals ik. Mijn moeder kwam al op haar 38e of 39e in de overgang. De overgang is namelijk voor een groot deel genetisch bepaald.
De overgang kan ook eerder beginnen door bijvoorbeeld chemotherapie. Chemotherapie kan schade aanrichten aan je eicellen of ervoor zorgen dat je eierstokken stoppen met het produceren van oestrogeen, waardoor ook jongere vrouwen vervroegd in de overgang kunnen komen.
Als je de pil slikt, merk je vaak minder van de overgang of pas later. Je lichaam begint echter al voordat je iets merkt met het verminderen van de oestrogeenproductie.
Luister vooral naar je lichaam!
Mijn eerste signalen kwamen toen ik 37 was. Ik had altijd een heel regelmatige cyclus, maar ineens werd mijn menstruatie onregelmatig en veel heviger qua bloedverlies. De huisarts kan door middel van bloed- of urineonderzoek bepalen of je in de overgang zit.
Wat belangrijk is tijdens de overgang, hoe oud of jong je ook bent, is dat je wordt gehoord en gezien door je huisarts, bedrijfsarts en omgeving. Dat er naar je geluisterd wordt en dat men kijkt naar wat jij nodig hebt om deze nieuwe levensfase zo soepel mogelijk door te komen. Dit kan immers grote invloed hebben op je relaties, gezinsleven, werk en dagelijkse functioneren. Laat je niet wegzetten, want veel vrouwen krijgen een burn-out zonder te beseffen dat dit te maken kan hebben met de overgang. Ze blijven te lang onwetend rondlopen met klachten en gaan onnodig door een lijdensweg.
Klachten/veranderingen overgang
Door de schommelingen van je hormonen krijg je (vooral) in de beginfase veel te maken met allerlei klachten en lichamelijke veranderingen.
Naast de meest genoemde klachten/veranderingen zoals opvliegers en stemmingswisselingen, heb ik hier een aantal (zoveel mogelijk) overzichtelijk voor je op een rijtje gezet:
Psychisch/mentaal
De daling van oestrogeen tijdens de overgang heeft ook invloed op je brein. Denk hierbij aan de (welbekende) stemmingswisselingen, huilbuien, je angstig voelen, paniekaanvallen, vergeetachtigheid, depressieve gevoelens, niet helder kunnen denken, een wattig gevoel in je hoofd, concentratieproblemen en jezelf totaal niet meer herkennen als persoon.
Fysiek/lichamelijk
- Heftigere (onregelmatige) menstruaties (met veel buikpijn), die vaak in het begin kort op elkaar volgen met veel (meer) bloedverlies. Je lichaam gaat, omdat je eitjes bijna op zijn, heel hard zijn best doen ze te laten rijpen. Je baarmoederslijmvlies is hierdoor ook dikker of meer, waardoor je bloedverlies heviger kan zijn.
- Droge en geïrriteerde vagina (hier zijn ovules voor, zowel met als zonder hormonen).
- Blaasontstekingen of schimmel- of bacteriële infecties doordat de flora en fauna van de vagina uit balans is.
- Brandend maagzuur (vooral ‘s nachts)
- Misselijkheid en het extreem ruiken van rare luchtjes.
- Meer transpireren en anders ruiken.
- Spierpijn, gewrichtspijn, verzuring.
- Aankomen, vooral bij je buik, opgeblazen gevoel en darmklachten.
- Hartkloppingen.
- Extreme vermoeidheid, maar ook niet kunnen slapen.
- Hoofdpijn (migraine).
- Overspannen (burn-out) door langdurige stress. Doordat er minder oestrogeen wordt aangemaakt, heeft het ‘stresshormoon’ cortisol tijdens de overgang meer speelruimte. Denk aan tintelingen in je handen, lippen en vingers of paniekaanvallen.
- Niet meer tegen koffie (en alcohol) kunnen. Een kopje koffie lijkt onschuldig, maar opvliegers en een opgejaagd, bijna paniekerig gevoel kunnen worden getriggerd.
Energetisch/spiritueel
Tijdens de overgang verandert er niet alleen fysiek en psychisch veel, maar ook energetisch en spiritueel. Ik beschreef eerder al dat het een transformatieproces is. Als je al niet in een transformatieproces zit, wordt dit door de overgang versneld. Je wordt gedwongen alles los te laten wat niet meer dient of wat niet meer bij je past.
Tijdens de volle maan wordt alles wat speelt uitvergroot en kunnen de overgangsklachten verergeren. De ascentieklachten die je normaal al hebt, kunnen heftiger zijn, zoals onrustig slapen, hartkloppingen, meer nachtzweten, paniekaanvallen, angstaanvallen en niet goed kunnen aarden (erg duizelig zijn). Maar ook je spirituele/paranormale gaven kunnen worden versterkt. De maan staat voor ‘de moeder’ in jou en is nauw verbonden aan de menstruatiecyclus.
Tijdens een volle maan kan het zijn dat je meditaties of andere oefeningen anders aangepakt moeten worden, omdat je anders in je lijf en energie zit dan voorheen.
Contact maken met je baarmoeder, het opschonen van je zonnevlechtchakra en letten op je aarding zijn belangrijk. Je lichaam vraagt in deze periode om rustiger aan te doen, je tempo aan te passen en meer naar binnen te keren, zowel lichamelijk als energetisch/spiritueel. Zoals ik eerder beschreef, kun je de overgang toewijzen aan de afnemende maan. De afnemende maan is de periode tussen volle maan en nieuwe maan. Na deze ‘overgangsperiode’ zul je in een heel nieuw jasje zitten en kijk je heel anders naar jezelf, maar ook naar de wereld en het leven.
Voeding en bewegen
Oestrogeen zorgt er niet alleen voor dat je menstruatiecyclus maandelijks wordt geregeld, maar het is ook een heel belangrijk hormoon voor sterke en gezonde botten. Oestrogeen heeft daarnaast een beschermend effect tegen hart- en vaatziekten. Oestrogeen is ook belangrijk voor de aanmaak van collageen, wat essentieel is voor je huid, haar, spieren en kraakbeen. Hoe eerder je in de overgang komt, hoe eerder en langer je dus zonder oestrogeen komt te zitten. Op de lange termijn kan dit je gezondheid beïnvloeden. De kans op hart- en vaatziekten, botontkalking en artrose is veel hoger bij vrouwen die vroeg in de overgang komen.
Het is dus heel belangrijk om gezond (plantaardig en biologisch) te eten, te bewegen (yoga, wandelen, fietsen) en eventueel supplementen, vitamines en mineralen te gebruiken om tekorten aan te vullen. Het is handig om hiermee al eerder te beginnen, rond je 30e of 35e, zodat je fit, bewust en gezond de overgang (je transformatie) ingaat. Koffie en alcohol kunnen, zoals ik eerder beschreef, overgangsklachten zoals nachtzweten of angstgevoelens triggeren. Van een kruidentheetje wordt je lichaam veel blijer. 😉
Er zijn redelijk wat overgangssupplementen, vitamines en zelfs een Bachbloesem specifiek voor de overgang op de markt. Kijk wat voor jou werkt en goed voelt. Wanneer je aanvullend verzekerd bent, kun je via je huisarts ook terecht bij een overgangsconsulente, kliniek of holistisch/orthomoleculair therapeut.
Wanneer de klachten je dagelijks leven echt beïnvloeden, kun je ook kiezen voor hormoontherapie (met bio-identieke hormonen).
Hormonen en de overgang, zowel lichamelijk (wetenschappelijk) als spiritueel/holistisch, blijven een lastig onderwerp. Luister vooral heel goed naar jezelf en je lichaam, maar durf ook om hulp te vragen in deze (door moeder natuur ingebouwde) overgangs- en transformatieperiode.
Liefs, Natasja
• Natasja Aaldering • Woont in het zonnige Brabant • Heeft zich meer dan tien jaar bezig gehouden met tweelingzielen en het tweelingzielenproces • Schrijft, doet (astrologie) readingen en kaartleggingen en praat hierover vanuit haar eigen bedrijf • Podcast op Spotify • Voor VolleMaanKalender.nl schrijft ze voornamelijk over astrologie, persoonlijke (spirituele) ontwikkeling, tweelingzielen en het tweelingzielenproces •