In elk seizoen vraagt je lichaam iets anders. De natuur verandert en jij verandert mee. In de Ayurveda stem je je voeding af op wat er buiten én binnen in jou gebeurt – met balans als kompas. Je leest er alles over in dit artikel!
Wil je van theorie naar praktijk? ✨ Lees dan 'De kracht van het nu in de praktijk' - een klassieker, naar een bewust en gelukkig(er) leven.
Eten volgens de seizoenen: waarom het werkt
In de Ayurveda leven we cyclisch. Niet alleen met de maan, maar ook met de seizoenen. Elk seizoen brengt een andere energie met zich mee, die invloed heeft op je lichaam, je humeur, je vertering én je behoeften. Wat je in de zomer als voedend ervaart, kan in de winter juist verzwaren. En een frisse salade in februari? Die doet je spijsvertering vaak geen plezier.
Ayurveda werkt met drie basisenergieën: Vata (lucht & ruimte), Pitta (vuur & water) en Kapha (water & aarde). Elk seizoen versterkt een van die dosha’s. Als je te veel van diezelfde energie tot je neemt – via voeding, ritme of prikkels – raak je uit balans. Maar als je bewust kiest voor voeding die die dosha juist tempert, ondersteun je je lichaam op een natuurlijke manier.
Hieronder lees je per seizoen welke dosha dominant is, welke voeding daarbij past en wat je beter kunt laten staan.
Lente – Kapha smelt: licht, droog en verwarmend
De lente is het seizoen waarin Kapha volop aanwezig is. Na de winter, waarin alles traag en zwaar was, komt er nu langzaam beweging. Maar dat gebeurt niet zonder weerstand. Je kunt je moe voelen, snel verkouden zijn of merken dat je lichaam ‘slijmerig’ reageert.
Je helpt Kapha in balans met:
- lichte, droge en pittige voeding
- veel groene groenten, zoals spinazie, artisjok, asperges
- verwarmende kruiden: gember, kaneel, kurkuma, komijn
- ontbijt overslaan of iets warms & kruidigs (zoals gemberthee of mungsoep)
- minder zuivel, vet, zoet en rauw voedsel
Zeg ja tegen beweging, leverondersteunende kruiden en reinigende voeding. Dit is hét moment voor een zachte detox, zonder extremen.
Zomer – Pitta piekt: verkoelend, sappig en zacht
De zomer wordt gedomineerd door Pitta: hitte, intensiteit en een verhoogd metabolisme. Je lichaam heeft het druk met zichzelf koel houden. Als je dan te pittig, zuur of vet eet, raakt Pitta overprikkeld – met klachten zoals huidirritaties, boosheid of maagzuur als gevolg.
Je helpt Pitta in balans met:
- verkoelende, sappige en frisse voeding
- veel fruit en bladgroenten, zoals watermeloen, komkommer, munt, koriander
- koken met kokosolie of zonnebloemolie in plaats van ghee of sesamolie
- rijst, mungbonen, courgette en venkel als basis
- vermijden: alcohol, koffie, chili, zuur, tomaat, ui
Let op dat je eten niet ijskoud is – dat verzwakt je spijsvertering alsnog. Eet liever kamertemperatuur, zacht van smaak en licht verteerbaar.
Herfst – Vata waait op: olieachtig, warm en voedend
In de herfst is Vata dominant. Denk: wind, droogte, verandering. Je lichaam kan onrustig aanvoelen – je slaapt lichter, je hoofd zit vol, je huid droogt uit en je spijsvertering raakt uit balans. Tijd om te vertragen en te voeden.
Je helpt Vata in balans met:
- warme, olieachtige en voedzame maaltijden
- soepen, stoofpotten, havermout, gekookte granen
- zoete groenten zoals pompoen, wortel, biet
- verwarmende kruiden: kardemom, venkel, nootmuskaat
- een vast eetritme en voldoende (warme) dranken
Vermijd rauwkost, koude voeding, crackers en snelle happen. Je lijf wil rust, stabiliteit en zachtheid. Kies voor comfort food in Ayurvedische stijl.
Winter – Kapha én Vata: stevig, warm en geaard
De winter is afhankelijk van het weer een mix van Kapha (koud, nat) en Vata (koud, droog). Op vochtige dagen speelt Kapha op, op gure en winderige dagen is het Vata die overheerst. Je voeding mag dus afgestemd zijn op het weer én jouw energie van dat moment.
Je helpt jezelf in balans met:
- rijke, verwarmende en aardende maaltijden
- soepen, dhal, geroosterde groenten, bone broth
- verwarmende kruiden: gember, kaneel, kruidnagel
- veel warm water, ghee en eventueel extra olie
Let op je behoefte aan comfort – Kapha-types willen vaak blijven hangen in snoep, pasta of brood. Dat kan juist verzwaren. Houd het voedzaam én licht verteerbaar.
Leef met het seizoen, eet met je energie
Ayurvedische voeding per seizoen is geen streng dieet. Het is een uitnodiging om mee te bewegen met de natuur. Om te voelen wat je lichaam nodig heeft. En om kleine keuzes te maken die groots effect hebben.
Misschien is dat in de lente je ontbijt overslaan en gemberthee drinken. In de zomer een frisse linzensalade in plaats van pizza. In de herfst eerder eten. In de winter kiezen voor ghee in plaats van boter. Kleine aanpassingen, afgestemd op jouw ritme, maken al het verschil.
